1941
22 VI 1941 r.
agresja Rzeszy Niemieckiej na ZSRR.
3 VII 1941 r.
Moskwa – w pierwszym przemówieniu radiowym po napaści Rzeszy Niemieckiej na ZSRR, Stalin usiłuje wytłumaczyć podpisanie niemiecko-sowieckiego paktu o nieagresji z 23 VIII 1939 r.: „Może ktoś zapytać: jakże mogło się zdarzyć, że Rząd Radziecki zdecydował się na zawarcie paktu o nieagresji z takimi wiarołomnymi ludźmi i potworami jak Hitler i Ribbentrop? [...] Czy Rząd Radziecki mógł odrzucić tego rodzaju propozycję? Sądzę, że ani jedno pokojowo usposobione państwo nie może odrzucić paktu pokojowego z sąsiednim mocarstwem nawet wtedy, gdy na czele tego mocarstwa stoją takie potwory i tacy ludożercy jak Hitler i Ribbentrop”.
30 VII 1941 r.
Londyn – podpisanie polsko-sowieckiego układu (tzw. układu Sikorski-Majski), przywracającego stosunki dyplomatyczne między oboma krajami.
12 VIII 1941 r.
Moskwa – dekret Prezydium Rady Najwyższej ZSRR o tzw. amnestii dla „wszystkich obywateli polskich, pozbawionych obecnie wolności na terytorium sowieckim w charakterze jeńców wojennych lub na innych wystarczających podstawach”. Wydana tego samego dnia w ślad za tym dekretem decyzja Biura Politycznego KC WKP(b) nakazuje zwolnienie „wszystkich jeńców wojennych i internowanych wojskowych byłej armii polskiej”. Według notatki Ł. Berii dla Stalina z 15 I 1943 r. w wyniku dekretu o amnestii zwolniono z „więzień, obozów, miejsc zesłania i deportacji” 389 041 obywateli polskich
14 VIII 1941 r.
Moskwa – podpisanie polsko-sowieckiej umowy wojskowej o tworzeniu Armii Polskiej w ZSRR, której dowódcą został (zwolniony 4 VIII z więzienia na Łubiance) gen. dyw. Władysław Anders. Kierownikiem specjalnego referatu w sztabie i pełnomocnikiem dowódcy Armii Polskiej w ZSRR ds. poszukiwania na terytorium ZSRR zaginionych polskich jeńców wojennych został rtm. Józef Czapski.
6 X 1941 r.
Moskwa – interwencja ambasadora RP Stanisława Kota u zastępcy ludowego komisarza spraw zagranicznych ZSRR Andrieja Wyszynskiego w sprawie odszukania i uwolnienia 7 500 jeńców-oficerów.
Była to pierwsza z serii rozmów, interwencji osobistych i oficjalnych not ambasadora S. Kota kierowanych do ludowego komisarza spraw zagranicznych ZSRR Wiaczesława Mołotowa i jego zastępcy A. Wyszynskiego w sprawie odszukania zaginionych polskich jeńców wojennych.
15 X 1941 r.
Londyn – list premiera gen. broni Władysława Sikorskiego do ambasadora ZSRR Aleksandra Bogomołowa w sprawie odszukania „kilku tysięcy polskich oficerów, którzy nie powrócili do Polski i którzy nie zostali odnalezieni w radzieckich obozach wojennych”.
2 XI 1941 r.
Moskwa – według notatki Berii dla Stalina do 27 IX zwolnionych zostało z więzień i obozów 26 297 polskich jeńców wojennych, z których już 16 647 przybyło do miejsc formowania Armii Polskiej.
2 XI 1941 r.
Moskwa – oświadczenie A. Wyszynskiego złożone ambasadorowi S. Kotowi: „polscy oficerowie [...] zostali zwolnieni z więzień”.
3 XII 1941 r.
Moskwa – podczas rozmowy Stalina z premierem gen. broni Władysławem Sikorskim i dowódcą Armii Polskiej w ZSRR gen. dyw. Władysławem Andersem – po oświadczeniu Sikorskiego, iż nie zdołano dotychczas odnaleźć jeszcze kilku tysięcy oficerów polskich („znajdują się tutaj, nikt z nich nie wrócił”), wywiązała się następująca wymiana zdań:
„Stalin: To jest niemożliwe, oni uciekli.
Anders: Dokądżesz mogli uciec?
Stalin: No, do Mandżurii.
Anders: To jest niemożliwe, żeby mogli wszyscy uciec [...].
Stalin: Na pewno zwolniono ich, tylko jeszcze nie przybyli”.
Sikorski złożył wówczas Stalinowi listę nazwisk 3 845 zaginionych oficerów polskich.