Akta Prokuratora Specjalnego Sądu Karnego w Krakowie w sprawie p-ko Ferdynandowi Goetel i innym podejrzanym o współpracę z okupantem niemieckim
Typ sprawy:
akta prokuratorskie
Data rozpoczęcia sprawy:
12-06-1945
Data zakończenia sprawy:
04-09-1956
Opis sprawy:
Akta Prokuratury Specjalnego Sądu Karnego w Krakowie w sprawie przeciwko Ferdynadowi Goetlowi (Goetel), Janowi Emilowi Skiwskiemu, dr. Marianowi Wodzińskiemu i Urbanowi Franciszkowi Prochownikowi, którzy w kwietniu 1943 r. byli na miejscu ekshumacji zamordowanych oficerów polskich w Katyniu (w ramach niemieckiej akcji propagandowej, m. in. polegającej na wysyłaniu przedstawicieli różnych warstw społeczeństwa polskiego do Katynia, aby byli świadkami odkrywania masowych mogił). Według informacji prokuratury mieli w czasie wojny publicznie wypowiadać się, że odpowiedzialność za mord w Katyniu ponosi strona sowiecka. Wobec powyższego postawiono ich w stan oskarżenia pod zarzutem "współpracy z okupantem" (art. 1 par. 2 z dekretu PKWN z dn. 31 sierpnia 1944 r.).
W trakcie śledztwa powoływano na świadków osoby zasłużone dla polskiej kultury, prowadzono przesłuchania w ten sposób, aby w protokołach przesłuchań znalazły się wypowiedzi wskazujące Niemców, jako sprawców zbrodni w Katyniu. 15 czerwca 1945 r. został aresztowany U. F. Prochownik. 25 czerwca 1945 r. zostały wydane zarządzenia o aresztowaniu F. Goetla i J. E. Skiwskiego, natomiast 7 lipca 1945 r. zarządzenie o aresztowaniu M. Wodzińskiego - nie zostali jednak ujęci, prokuratura wysłała za nimi listy gończe.
W gronie oskarżonych jedynie Jan Emil Skiwski był współpracownikiem Urzędu Propagandy GG, piszącym w prasie "gadzinowej", w "Przełomie" (wydawanym pod niemiecką kontrolą, a imitującym pismo konspiracyjne). Pozostali oskarżeni nie współpracowali z Niemcami, nie publikowali również tekstów w prasie okupacyjnej na temat wyjazdu do Katynia. Pisarz Ferdynand Goetel wyjechał do Katynia za zgodą władz podziemia, dr Marian Wodziński był członkiem oficjalnej delegacji PCK, a Urban Franciszek Prochownik robotnikiem z fabryki "Zieleniewskiego" w Krakowie.
Dowodem w sprawie przeciwko U. F. Prochownikowi miał być udzielony przez niego wywiad opisujący jego podróż do Katynia, zamieszczony w kontrolowanym przez Niemców "Gońcu Krakowskim". U. F. Prochownik bronił się przed oskarżeniem twierdząc, że jego wypowiedzi dla "Gońca Krakowskiego" zostały zmanipulowane przez dziennikarza prowadzącego z nim wywiad. Zebrane przez prokuraturę świadectwa osób znających Prochownika zgodnie wykluczały możliwość podjęcia przez niego współpracy z Niemcami w okresie okupacji. Ostatecznie Prochownik został wypuszczony z więzienia 1 października 1946 r. i objęty policyjnym dozorem - raz w tygodniu musiał zgłaszać się na komisariacie MO, obowiązywał go też zakaz opuszczania stałego miejsca zamieszkania bez zgody prokuratora.
Czynności śledcze były faktycznie prowadzone do 1946 r., chociaż oficjalnie zostały zakończone w okresie dużo późniejszym, kiedy na mocy amnestii z dn. 27.04.1956 r. postanowieniem Prokuratora Wojewódzkiego w Krakowie z dn. 4.09.1956 r. poszukiwania Ferdynanda Goetla, Jana Skiwskiego i Mariana Wodzińskiego zostały odwołane, a śledztwo umorzone. Urbana Franciszka Prochownika wypuszczono na wolność nie znajdując żadnych dowodów jego współpracy z Niemcami.
Uwagi:
Czynności śledcze były faktycznie prowadzone do 1946 r., chociaż oficjalnie zostały zakończone postanowieniem Prokuratura Wojewódzkiego w Krakowie z dn. 4.09.1956 r. o umorzeniu postępowania. Akta zawierają protokoły przesłuchań świadków oraz korespondencję w sprawie, oryginalne tytuły prasy codziennej z l. 1943-1944 z artykułami dot. Katynia (prasa "gadzinowa" oraz konspiracyjna"), oryginalne niemieckie broszury i ulotki propagandowe, publikacje: "Amtliches Material zum Massenmord von Katyn" oraz "Amtliches Material zum Massenmord von Winniza", materiały ikonograficzne z prac Komisji Burdenki, publikację "Prawda o Katyniu" wydaną nakładem Związku Patriotów Polskich w ZSRR.
Prochownik Urban Franciszek, data urodzenia: 26-05-1901, imię ojca: Jan
Formy/Rodzaj represji:
Aresztowany w dn. 15.06.1945 r., osadzony w więzieniu do 1.10.1946 r., po opuszczeniu więzienia zastosowano wobec niego dozór policyjny (zakaz opuszczania stałego miejsca zamieszkania bez zgody prokuratury, obowiązek cotygodniowego meldowania się na komisariacie MO).
