Zięcina Józef
5.09.1939
Wyjazd nastąpił o godzinie 10-ej [w] otwartym wozie, przesiadanie na Dw.[orcu] Wschodnim, godz. 16-ej stacja Mrozy. Jazda na brankardzie.
6.
(…) godz, 9-ta Siedlce, godz. 12.30 przesiadanie w Łukowie. Jadę 2 klasą.
W Białej Podlaskiej gorąca herbata. Pod Terespolem stoimy.
7.
Godz. 7-ta stoimy pod Terelspolem, 6.30 przyjeżdżamy do Brześcia, o godz. 9-tej jestem w pułku. Zostaje umundurowany. Służba w nocy Bramie Kobryńskiej.
9.
297.18 pensja
11.
Odjazd dowództwa.
14.
Woreczek 2.28 portfel 3.11
15.
Zacięte walki.
17.
Ucieczka 9-ta rano. godz. 13 – 14 niewola Lebiedziewo. Ppor. rez. 92 (bat. Wartowniczy Biliński Bogusław Biała Podlaska ul. Piłsudskiego 15 lub gimnazjum męskie. [Strzałka wskazuje, że notatka należy do daty 17.09.]
21.
Ostatnie golenie brody.
22.
10 rano przybycie wojsk sowieckich do Brześcia.
23.
Około godz. 12 wymarsz pod eskortą do więzienia w Brześciu.
26.
Godz. 22.00 wymarsz pod eskortą z więzienia do stacji Brześć.
27.
Godz. 7 odjazd w kierunku Stołpc.
28.
Przyjazd do Stołpc. Godz. 11 pierwszy posiłek 1/8 chleba, 2 kostki cukru. Godz. 13.45 przejazd przez granicę polsko – sowiecką.
29.
2-gi posiłek 1/5 chleba, 2 kostki cukru, ¼ ryby. Noc z czwartku na piątek spędzimy nas stacji w Niegorełoje.
30.
Odjazd z Niegorełoje do Mińska.
Październik
1.
Godz. 5 rano przybycie do stacji Orsza.
2
Godz. 2 kolacja z niedzieli. Około godz. 9 -10 odjazd. Koło 14 przyjazd do Smoleńska.
3.
Około godz. 14 przyjazd do stacji Babyniny [nazwa zapisana również po rosyjsku]. Marsz około 30 km po rozmokłej drodze do pięknie położonego sanatorium „Pwaliszczew Bór” (około 18 km od stacji Kaługa).
4.
Pierwsza mięsna smaczna zupa. 75 osób w jednym pokoju.
5.
Pierwszy śnieg. Pierwsze mycie po podróży. Urządzone jest ambulatorium i mały szpital. Prowadzi się rejestrację jeńców.
6.
Jedzenie 3 razy dziennie, śniadanie, obiad zupa mięsna, kolacja kawa kipiatok (chleb, cukier, machorka).
7.
W pokoju przebywa 75 osób. W/g otrzymanych danych w obozie jest 8.100 osób. Krąży mnóstwo plotek. Ukrócają rozkwit handlu zamiennego. Uruchomiono łaźnię, oraz rozpoczęto szczepienie przeciwdurowe.
8.
Na podwórzu ukazują się rozklejone na deskach gazety „Prawda”. „Izwiestia” [wyraz Izwiestia napisany po rosyjski]
9.
Przeprowadza się segregację jeńców szeregowych w/g województw.
10.
Golę brodę. Otrzymuję Nr 214. Oficerowie i żołnierze sowieccy prowadzą rozmowy z żołnierzami polskimi na dziedzińcu.
11.
Zainstalowano na podwórzu głośnik radiowy. Wywieszono nową gazetę „Roboczyj put” [tytuł gazety napisany po rosyjsku].
12.
Obłąkany żołnierz wszedł na teren zakazany i został zastrzelony przez wartownika. Dziś na obiad było pierwszy raz szczy [wyraz zapisany po rosyjsku].
14.
Zwalnianie żołnierzy z terytoriów zajętych przez Z.S.R.R. z wyjątkiem Wileńsz.[czyzny].
15.
Zwalnianie żołnierzy z Wileńszczyzny. Pierwszy raz zupa rybia. Dziś była zupa 3 razy w ciągu dnia.
18.
Zwalnianie ostatnich żołnierzy z Wileńszczyzny, oraz podchorążych z zaboru rosyjskiego.
19.
Sprawdzanie rejestrowanych oficerów i junaków. Zupa 3 razy dziennie i herbata. Z rana padał śnieg. Policja przeniesiona do innego piętra baraku.
20.
Pierwsza zupa z makaronem. Rozbieranie prycz policyjnych na korytarzu.
21.
Segregacja żołnierzy z pod zaboru niemieckiego.
23.
Podział żołnierzy grupami po 100. Na śniadanie śledzie i herbata. Kąpiel w bani i pranie bielizny, oraz szczepienie tyfusu brzusznego.
24.
Stan ogólny około 3.400 ludzi. Kombinujemy olej słonecznikowy.
25
Odchodzi policja. Wydają nam czystą bieliznę
26.
Dziś odeszła policja. Rozpoczynamy naukę języka niemieckiego.
28.
Odjeżdżają żołnierze z zaboru niemieckiego, oraz wszyscy podoficerowie i podchorążowie. Oficerowie otrzymują służby.
29.
Prelekcja „Lekarstwo” dr Siennicki. „Temperamenty i charaktery” Witkowski. Sprawdzanie listy.
30.
Podział na setki. Otworzono bibliotekę. Golę się.
Listopad
2.
Zarządzony wymarsz z obozu. Zjadamy pośpiesznie obiad, zbieramy rzeczy i wymarszerowujemy do Babynina. 13.45 w wagonach jest po 33 osoby. Przyjazd na stację 22.15
3.
Około godz. 6-tej z rana rusza w stronę Mińska. Zmieniamy kierunek. Zajeżdżamy do Kozielska, gdzie następuje koncentracja oficerów. Bruderschaft.
4.
Prowadzi się rejestracja wg zaborów. Monaster w Kozielsku w odległości od 5 km od miasta.
5.
Odebranie książeczek wojsk[owych]. Kąpiel. Zmiana miejsc. Pokoik na 10 osób. Dostajemy lampę.
6.
Pierwszy raz biały chleb (300 gr) i czarny (500 gr). Dostajemy imbryk do herbaty.
7.
Udostępniono gry w szachy i gazety. Pękła żyłka. Kino „Andrzej Newski” [sic!] otrzymujemy miski i łyżki, wiadro, oraz wanienkę.
8.
Przedstawienie urządzone przez dzieci.
11.
Film „Car i poeta”.
12
Film „Wieźniowie”, „Zakijuczynny” [napisane niepoprawnie po rosyjsku]
14.
Film „Powstanie rybaków”
18.
Film „Wołga, Wołga”
19.
Rejestracja dokładna do akt.
20.
Zezwolenie na pisanie listów do rodzin.
21.
Film „My z Kronsztadu”
22
Film „Złota Tajga”
24.
Wystawianie listu do domu. Pierwszy trwały śnieg. Film „Wielki obywatel.
25.
List.
26.
Kołodziejski Jan, Święcicki.
27.
Film „Córka Ojczyzny”
30.
Film „Na północnym biegunie”.
Grudzień
5.
Film „zdarzenie na przystanku”
6.
Szczepienie tyfusu.
7.
Odjeżdża 17 cywilów.
8.
Film „Bakińcy”
10
¼ rodzaje fotografii Gregera Poznań. 2) Cennik Foto – Gregera [?]
11.
Film „Zansezur”
14.
Występ chóru własnego i filmy „Wrogowie 1905 r.”
15.
Płukanie i uszkodzenie prawego ucha.
17
Film „Rok 19”
18
Fotografia.
20
Film „Matka”
21.
Przyjeżdża grupa około 120 ludzi.
23.
Odjeżdża grupa 41 ludzi. Koncert i pokazy gimnastyczne młodzieży szkolnej.
24.
Kanonier Ozdowski 2 bat., 30 pal. [Cała notatka przekreślona przez autora].
Styczeń 1940
1.
Film „Czajka”.
3.
Film „Człowiek z bronią”.
5.
Wydzielenie zaboru Z.S.R.R. i przeniesienie do Skitu.
7.
Film „Dzieciństwo Gorkiego”
8
Odjazd cywilów.
10.
Mróz ponad 40°C.
12
Film „Święto św. Jorganu” [Jordanu?]
13.
Badanie mnie. Karta,
14.
Film „Sowiecka Mołdawia”.
15.
Film „Pierwsza miłość”
16
Baden [prawdopodobnie chodzi o kapie?]
17.
Pożar.
19
Film „ Katarzyna”
21
Film „Na dalekim Wschodzie”
23.
Film „Rodzina Gołowiewych”
25
Film „U ludzi”
[Na górnym marginesie zapisano nazwisko: Baliccy.]
27.
„Powrót Maksyma”
28.
baden. Film „Lenin w 1918”
Luty.
1.
Film „Czapajew” [Przekreślone przez autora]
3.
Baden
4.
Film „Męstwo”
6.
2 ludzi. Film „Morski posterunek”.
12
Wyjazd szeregowych, podoficerów i podchorążych. Film „Wrześniowa noc”.
14.
Film „Pasażna narzeczona”
16.
Film „Dziewczę spieszy na spotkanie”
20.
Film „Miasto lotnicze”
22.
1 list z domu.
24.
Kupiłem słownik rosyjski,
26.
„Zaporożec za Dunajem” [film]. Wysłałem list dodatkowy – jestem w Rosji, w obozie zdrów i cały. Nie potrzebuje niczego. Bardzo niepokoje się o Was wszystkich. Odpiszcie mi zaraz, jak przeżyliście ciężkie dni walk o Warszawę, i jak sobie dajecie radę obecnie. Bardzo bym chciał otrzymać krótki telegram, czy żyjecie i jesteście zdrowi [np.] „żyjemy zdrowi”, tym bardziej, że nie wiem, czy na wypadek zmiany miejsca pobytu otrzymam odpowiedź. Żyjemy nadzieją szybkiego powrotu do domu. Moja Talu napisz mi coś o każdym z Was, jak się chowa nasza maleńka Ewunia. Pamiętaj o tym, by Mama moja dobrze czuła się między Wami. Niech Ci Sternicki powie, jak zabezpieczyć okna i drzwi przez mrozem. Nie wiem, czy otrzymałaś wiadomości o mnie od moich znajomych, miedzy innymi od Bartosiaka. Zechciej Talu odwiedzić żonę mojego współtowarzysza niedoli p. Annę Witkowską, zamieszkałą na Mokotowie, przy ul. Konduktorskiej nr 16 3 (od Puławskiej) w pobliżu Belgijskiej uspokój ją co do losu jej męża i poprosiś, by napisała list pod tym samym adresem, który podam na końcu listu dla Ciebie.
[Cały brulion listu został przez autora przekreślony na krzyż.]
Marzec
5.
Otrzymałem 2-gi list.
6.
List do domu
10
Film „Chirurgia”
12
Film „Na Wyborskiej stronie”
14.
Bad [?]
16.
Film „Dziewczę z charakterem”
17.
Film „Brylant” naucz. wiejsk.
19.
Film „Sewańscy rybacy”. – Ściąłem zupełnie włosy. Mróz. Dobry obiad.
21.
Film „Przyjaciele”
23.
Film „Rusłan”
25.
Film „Górnicy”
27.
Film „Marsylianka”
29.
Film „Piotruś”
30.
Zdawanie butów.
31.
Film „Kołysanka”
Kwiecień
3
Reszta śniegu spływa – odjazd 62.
4.
Odjazd
6.
Przyjazd „Skitu” do nas. Odjazdu nie ma.
8.
Film „Jedenaście stolic”. Odjazd 277
9.
Pada śnieg. Odjechało 270
10
Nie ma odjazdów. Zostało 3.200. Film „W głębi tajgi”
11.
Ewunia 2 latka. Odjazd 390.
12.
48 film „Cyrk”. Odjazd 204.
13.
Odjazdów nie ma.
14.
Nie ma odjazd.[ów]
15.
Wyjazd 150. M. Czub. [?] odj.[echał]
16.
Wyjazd 420. Kowal. Orłow.
17.
Przeprowadzka do 58. – 1 zupełnie ciepły dzień. Odjazd 294. Sienk.[?] Witkow.[?]
18.
Odjazd.[ów] nie ma.
19.
Odjazd 304. Wiernicki. Film „Amantgeldy”
20.
Otrzymałem telegram. Odjazd 344. – Ruźnicki. Gutt.
21.
Odjazd – Film „Bohaterskie Chiny”
22.
Wyjazd z Kozielska. G. 10 w wagonie w Kozielsku.