Aktualnie znajdujesz się na:

Kalendarium

1948–1952

Maj 1948 r.

Londyn – pierwsze wydanie Zbrodni katyńskiej w świetle dokumentów ze wstępem gen. dyw. Władysława Andersa (trzynaście edycji do 1989 r.; przekłady – Paryż 1949, Mexico 1952, Buenos Aires 1953, Londyn 1965 (wyd. 5 – 1994), Mediolan 1967, Londyn 1989; w kraju dwanaście edycji drugoobiegowych w latach 1979–1989).


Maj 1949 r.

Bruksela–Londyn – pierwsze wydanie Listy katyńskiej mjr. Adama Moszyńskiego (drukowanej wcześniej w odcinkach na łamach tygodnika „Orzeł Biały” w Brukseli od 9 X 1948 r.; cztery edycje książkowe do 1982 r.; w kraju dwie edycje drugoobiegowe w 1988 r.).
Pierwsze oficjalne wydanie krajowe ukazało się w 1989 r. z zaznaczoną jedną ingerencją cenzury PRL, która we wstępie autora wycięła dwa zdania: „»Lista« ta jest równocześnie uzupełnieniem materiału dokumentacyjnego, potrzebnego do aktu oskarżenia przeciwko mordercom, którzy pozostali dotychczas bezkarni. Jest rzeczą nas Polaków ten akt oskarżenia przygotować i domagać się postawienia zbrodniarzy przed Trybunałem Wolnych Narodów, który zbierze się jeszcze dla ukarania winnych”.


1949 r.

Paryż – pierwsze wydanie wspomnień Józefa Czapskiego Na nieludzkiej ziemi (trzy edycje do 1969 r.; przekłady – Paryż 1949, Londyn 1951, Nowy Jork 1952, Kolonia 1967, Frankfurt nad Menem 1969, Lozanna 1978, Lozanna 1979, Londyn 1987, jedno wydanie drugoobiegowe w kraju [wraz z tekstem Prawda o Katyniu, opublikowanym po raz pierwszy w języku francuskim w 1945 r. na łamach paryskiego pisma „Gavroche”] w 1982 r.; łączne wydanie pod tym tytułem wspomnień powyższych oraz Wspomnień starobielskich [zob. wyżej – 1944 r., Rzym] i tekstu Prawda o Katyniu – Paryż 1984, 1985; w kraju pięć edycji drugoobiegowych w latach 1986 i 1987; pierwsze oficjalne wydanie krajowe w 1990 r.).
Sformułowania „na nieludzkiej ziemi” jako pierwszy użył poeta Stanisław Baliński w utworze opublikowanym 9 III 1941 r. w londyńskich „Wiadomościach Polskich”.


1949 r.

Zurich – pierwsze wydanie książki Józefa Mackiewicza Katyn – ungesühntes Verbrechen (przekłady – Londyn 1951, Nowy Jork 1952, Rzym 1954, Madryt 1957, Monachium 1958, Frankfurt nad Menem 1983, Londyn 1988; pierwsza edycja w języku polskim w 1997 r. pt. Katyń – zbrodnia bez sądu i kary).


1950 r.

kierownictwo „Głosu Ameryki” z zamówionej audycji Józefa Czapskiego usunęło wszystkie wzmianki o zbrodni katyńskiej.


Od 1 X 1951 r. do 22 XII 1952 r.

Komisja Kongresu USA dla zbadania zbrodni katyńskiej pod przewodnictwem Raya J. Maddena (stąd nazywana Komisją Maddena) po przesłuchaniu 81 świadków, zbadaniu 183 dowodów i ponad 100 pisemnych oświadczeń świadków, którzy nie mogli stawić się przed nią osobiście, złożyła wstępny raport 2 IV 1952 r. i ostateczny 22 XII 1952 r., opublikowała zebrane materiały w dziewięciu tomach pt. The Katyn Forest Massacre i zaleciła, aby: „oświadczenia pisemne, materiał dowodowy i wyniki badań zostały przekazane Zgromadzeniu Ogólnemu Narodów Zjednoczonych celem wniesienia skargi przed Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości przeciw ZSRR o popełnienie zbrodni, która była pogwałceniem praw uznawanych przez wszystkie cywilizowane narody”.


1951 r.

Iowa City (USA) – Janusz K. Zawodny na State University of Iowa obronił pracę magisterską Responsibility for the Katyn Massacre.


29 II 1952 r.

Moskwa – rząd ZSRR w nocie do rządu USA wskazał, iż wszczęcie dochodzenia w sprawie zbrodni katyńskiej przez Komisję Kongresu USA „może być tylko dążeniem do oczerniania Związku Radzieckiego i zrehabilitowania w ten sposób hitlerowców, powszechnie uznanych za zbrodniarzy”.


1 III 1952 r.

Warszawa – oświadczenie rządu Polski Ludowej: „Cały świat wydał wyrok na hitlerowskich morderców z Katynia [...]. Naród polski patrzy z obrzydzeniem na próby amerykańskich kół rządzących posługiwania się zatrutą bronią odziedziczona po Goebbelsie, próby zmierzające do zatarcia śladów zbrodni hitlerowskich i do nikczemnego szczucia przeciwko narodom Związku Radzieckiego, które dźwigały na swoich barkach główny ciężar walki o rozgromienie hitleryzmu”.


Maj 1952 r.

Warszawa – pierwsze wydanie książki Bolesława Wójcickiego Prawda o Katyniu (wyd. 2 – 1953), w której już na pierwszej stronie czytamy, że Katyń to „stara, hitlerowska prowokacja”.

Opcje strony

do góry