WIŚNIEWSKI Antoni Zdzisław
WIŚNIEWSKI Antoni Zdzisław, urodzony 5 lipca 1911 r. w Dębowcu, pow. Jasło. Syn Aleksandra (kierownika szkoły) i Józefy. Od 1922 r. uczęszczał do Gimnazjum Państwowego im. Króla St. Leszczyńskiego. 12 czerwca 1923 r. zdał maturę. W czerwcu 1929 r., za zgoda rodziców, wstąpił do Szkoły Podchorążych Piechoty w Ostrowi. Ukończył ją jako prymus. Przydzielono go do Szkoły Podchorążych Artylerii. Mianowano go podporucznikiem artylerii. Został awansowany do stopnia porucznika i przydzielony na stanowisko młodszego oficera baterii w 3. pułku artylerii lekkiej. Przeniesiono go do organizowanej Mazowieckiej Szkoły Podchorążych Rezerwy Artylerii nr 2 w Zambrowie na stanowisko instruktora jazdy konnej w baterii ćwiczebnej. W końcu sierpnia szkołę przeniesiono do Włodzimierza Wołyńskiego, a jego przydzielono do Ośrodka Zapasowego Artylerii Lekkiej nr 2 w tym mieście. Brał udział w walkach z Niemcami na tamtym terenie. Po 17 września 1939 r. dostał się do sowieckiej niewoli. Osadzono go w obozie w Kozielsku, skąd korespondował z rodziną. Jego nazwisko znalazło się na liście wywozowej 035/3 z 14 lub 15 kwietnia 1940 r. Wywieziono go z obozu 19 kwietnia 1940 r.
Został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD katyńskim lesie w kwietniu 1940 r. W czasie ekshumacji wiosną 1943 r. jego zwłoki oznaczono numerem 3386.
Był żonaty.
Inwentarz dokumentów katyńskich przechowywanych w Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie, Kraków 2002, s. 59-60;
XXVIII. Por. Antoni Zdzisław WIŚNIEWSKI (ur. 1911) (AM 3386)
Znaleziono – AM: Offz.-Ausweis, Mitgliedskarte der Kolonialliga, 2 Karten, 1 Brief (legitymacja oficerska, karta członkowska Ligi Kolonialnej, 2 karty pocztowe, list); GK: legitymacja oficerska MSWojsk., Legitymacja Ligi Morskiej i Kolonialnej, 2 listy, 2 karty pocztowe
1. Legitymacja osobista
Dobrze zachowana legitymacja wojskowa oprawna w czarne płótno.
(10,5 x 7,5 cm, 6 s., oprawa twarda - płótno, akc. 3/9).
[s. 1] Ministerstwo Spraw Wojskowych / Legitymacja osobista / Nr 96
[s. 2] [nieczytelna, odklejona fotografia częściowo odbita na s. 3] / podpis właściciela legitymacji AWiśniewski
[s. 3] Imię i nazwisko Antoni Zdzisław / Wiśniewski / stopień porucznik / w stanie czynnym / (stosunek do służby wojskowej) / przynależność ewidencyjna 3. pal Leg. / przynależność służbowa / 3 pal Leg. / stanowisko mł. oficer / bat. 3 ej
[s. 4] Posiadane ordery i odznaczenia [nie posiada] / Miejsce i data wystawienia legitymacji Zamość d. 28 XII – 1935 / Ważna do dnia 31 grudnia 1936 r. / Podpis władzy / Dowódca pułku / Szalewicz[1] [podpis nieczytelny] / Pieczęć z orłem 3 Pułk Artylerii Lekkiej Legionów
[s. 5] Przedłużam ważność niniejszej / legitymacji do dnia 31 grudnia 1937 r. / Podpis władzy [na pieczątce] Dowódca Pułku / Szalewicz / Przedłużam ważność niniejszej legitymacji do dnia 31 grudnia / 1938. r. / Podpis władzy / [na pieczątce] Komendant Szkoły / Chylewski[2] / ppłk. [podpis nieczytelny]
[s. 6] Przedłużam ważność niniejszej / legitymacji do dnia 31 grudnia / 1939. r. / Podpis władzy / [na pieczątce] Komendant Szkoły / Chylewski / ppłk. / [okrągła pieczęć:] Szkoła Podchor. Rez. Art.
[na drugiej wyklejce adres pisany ołówkiem:] Wilcza 62 m. 23 [dalej tekst nieczytelny]
2. Legitymacja członkowska
Kartonowa, składana legitymacja członkowska Ligi Morskiej i Kolonialnej. W legitymacji fragment drukowanej wkładki informacyjnej: Cele i zadania Ligi Morskiej i Kolonjalnej, Kategorje członków LMK, prawa członków, obowiązki członków (10,5 x 7,5 cm, s. 2)
(11 x 7,5 cm, s. 6, akc. 3/13)
[s. 1] Liga Morska i Kolonjalna[3] / [znak graficzny LMK] / Okręg [...] / Obwód [...] / Oddział [...]
[s. 2] [...] dnia [...] 1937 roku. / Legitymacja Nr. 185 / Pan(i) Wiśniewski Antoni / zawód oficer [...] / zamieszkały(a) w [...] / jest członkiem [...] / Ligi Morskiej i Kolonjalnej / od dnia [...] roku 1936/37 / Sekretarz [podpis nieczytelny] / Prezes [podpis nieczytelny] / [pieczęć okrągła Ligi Morskiej i Kolonialnej] / Termin ważności legitymacji na str. 3 i nast.
[s. 3] [brak fotografii] / Własnoręczny podpis członka
[s. 4] Rok / legitymacja ważna / do dnia / 1 kwietnia 1937 r. / Pieczęć Oddziału / Podpis [pieczęć słabo czytelna, podpis nieczytelna]
[s. 6] [ołówkowe zapiski nieczytelne]
3.Karta pocztowa
Prawie nieczytelna niemiecka karta pocztowa (Postkarte) nadana w Jaśle ze stemplem poczty w Moskwie z 31 I 1940
(10,2 x 14,5 cm, 2 s., akc. 3/14a)
[s. 1] [z lewej strony:] Al[...]wski / [...] Ja[...] / Antoni Wiśni[ewski] / Miasto Kozielsk / Smoleńska [...] / Skrzynka [pocztowa] 12 [z prawej strony stempel poczty:]Moskwa Pocztamt 31 1 40
[s. 2] Wszyscy jesteśmy zdrowi. Brak nam tylko / Ciebie. U nas [...] / Maniu[...]niewski [...] Od k[...] / dowiedzieliśmy się [...] Staś wrócił / [...]ska [...] [dalej tekst nieczytelny]
4. Karta pocztowa
Prawie nieczytelna niemiecka karta pocztowa (Postkarte) nadana w Jaśle ze stemplem poczty w Moskwie
(10,5 x 12 cm, s. 2 akc, 3/14b)
[s. 1] [z lewej strony:] Antoni / Wiśniewski / Z.S.S.R. [...] / [...] Kozielsk [...] / Smoleńska [...] / Skrzynka pocztowa [12] [z prawej strony stempel poczty:]Moskwa Pocztamt 21 1 40
[s. 2] [...] Myśli nasze zawsze przy Tobie. Nadzieja, że [...] / [...] nie zawiodą. Bądź dobrej myśli [...] [tekst nieczytelny]
5. List z kopertą
Odręczny list napisany w Zamościu 27 grudnia 1939 przez żonę Antoniego Wiśniewskiego, Krystynę
(koperta: 10,2 x 16,5 cm; list: 18 x 14,7 cm, 3 s., akc. 3/11)
[s. 1] [strona lewa:] Antoni / Aleksandrowicz / Wiśniewski / Z.S.S.R. miasto Kozielsk / Smoleńska obłaść / Skrzynka pocztowa Nr 12 / Krystyna Wiśniewska / Zamość woj. Lubelskie / ul. gen. Orlicz-Dreszera 32 / [strona prawa:] / Anton Aleksandrowicz / Wisniewskij / S.S.S.R./ gor. Kozjelsk – Smolenskaja / obłast Jaszczyk-pocztow. N 12
[s. 2] [pieczęć z napisem w języku rosyjskim:] S.S.S.R. Pocztamt Moskwa [13 lub 15 II 40]
[s. 1] 22.II.1940 [dopisane ołówkiem data otrzymania listu?] / Zamość 27 / XII 39 r. / Kochany Antku? Strasznie się ucieszyłam Twoim listem / bo do tej pory właściwie nic nie wiedzia- / łam. Przed paru dniami był Zalewski / u nas, trochę mnie pocieszył, bo mówił / że na pewno jesteś w niewoli rosyjskiej. / Teraz napiszę Ci co się dzieje w Dębowcu. / Stale korespondujemy. Marysia z Zosią / Wiśka, Tomcio, Malinka i Jerzyk / są w domu. Wszyscy zdrowi. Stasio / jest we Lwowie też bezpieczny. Manio / w niewoli niemieckiej, mieli od niego / list. Tomcio i Wisia przez jakiś czas / byli u nas. Jędrek już dosyć dawno / wrócił do domu. Ojciec pracuje i / na razie nam źle nie jest, tylko / brakuje nam Ciebie. Święta były /
[s. 2] [vacat]
[s. 3] bardzo smutne, ale nauczyłam / się nie roztkliwiać. / Jesionka i ubranie jest, o to najm- / niejszy kłopot. Wszystkie rzeczy które / przysłałeś, otrzymałam, dywan / Witka też jest i na razie mu / żadne niebezpieczeństwo z mojej / strony nie zagraża. / Powiedz Witkowi, że Miłka jest / w Rumunii z całą rodziną, tylko / babcia została w Przemyślu. Zaraz / do Mitki napiszę, bo ona nic nie / wie o Witku. Podam adres Miłki / może Witek napisze. / Romania-Targoviste / Ferdynand Gancarz/ Lager Ofic. Polen./ Nie martw się Kochanie o to czy / mam pieniądze, bo narazie na / wszystko nam wystarcza. /
[s. 4] Jeśli potrzeba Ci coś i będzie można / wysłać, to napisz. / Kochanie nie masz pojęcia jak / mnie Twój list ucieszył, zresztą / teraz trudno to wszystko opisać. / Myślę że za jakiś czas napiszesz / do mnie. / Władzio Koty[...]a też jest w niewoli / niemieckiej, chyba wiesz o tem, że / się ożenił w dzień wojny. / Pozdrów wszystkich twoich towarzyszy. / Całuję Cię mocno / Krycha / Od Rodziców i Jędrka / ucałowania
6. Karteczka papieru
Papierowa karteczka zawierająca odręcznie napisane adnotacje (adresy)
(13,5 x 18 cm, 2 s., akc. 3/16)
[s. 1] adres :p. Mikołaj Ozolin[4] / u pp. Sobolewskich / Wilno / ul. Piłsudskiego 30 m. 33 / P. por. Lancmański[5] Wacław / Lublin / Narutowicza 76 / m. 2 / p. Władysław Sokołowski[6] [Soszołowski?] / u pp. Remiszewicz [?] / Żoliborz / plac Henkla 1 m. 2
[s. 2] Tadeusz Sułkowski[7] / Kraków / Chocimska 28 / Wacław Jaskółowicz [Jaskółowski?] / Warszawa / ul. Nowogrodzka / 80 / m. 3 [pozostałe adresy nieczytelne]
7. Kartka z adresem
Papierowa karteczka zawierająca adres w Siedlcach
(6,8 x 4,6 cm, 1 s., akc. 3/10)
[s. 1] Siedlce / Maria Walczewska / Piłsudskiego 108 D
[1] Płk Wacław Szalewicz (ur. 1895), dowódca 3 Pułku Artylerii Lekkiej Leg., kawaler VM.
[2] Prawd.: Ppłk Jan Władysław Chylewski (ur. 1891), w 1932 major w 8 Pułku Artylerii Ciężkiej, kawaler VM.
[3] Organizacja społeczna działająca w latach 1918-1939, założona pod nazwą “Bandera Polska”, popularyzująca zagadnienia morskie i wychowanie morskie młodzieży.
[4] Być może mowa o Mikołaju Ozolinie (1910-1940), synu Andrzeja, więźniu Starobielska, straconym później w Charkowie, z którym A. Z. Wiśniewski mógł spotkać się w drodze do Kozielska.
[5] Prawd.: ppor. rez. Wacław Lancmański (1908-1940), do 1939 zamieszkały w Lublinie, komendant powiatowy PW, pozostawał w rezerwie 8 PP Leg. w Lublinie, w kampanii wrześniowej trafił do sowieckiej niewoli, więzień Kozielska, wywieziony z obozu 19 IV 1940, ekshumowany w Katyniu pod nr 1197 (CAW AP 4719; Księga, s. 336).
[6] Trudno ustalić o którym mowa. Księga... rejestruje trzech oficerów o tym imieniu i nazwisku.
[7] Prawd.: por. Tadeusz Walenty Sułkowski (1912-1940), ur. w Krakowie, absolwent SZkoły POdchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej i Szkołu Podchorążych Inżynierii w Warszawie, od 1935 ppor., od 1938 por., w kampanii wrześniowej jako oficer 13 Batalionu Saperów (13DP), jeniec sowiecki i więzień Kozielska, wywieziony na podstawie listy “wywózkowej” z 2 IV 1940 do Katynia i zamordowany (CAW AP 9760; AM 2146; PCK, s. 26; WPH 1994, nr 1-2, Księga, s. 157).